नेपाली समाजमा चिरपरिचित नाम हो महावीर पुन । म्याग्दीमा जन्मनु भएका पुनले विकट जिल्लाहरुमा सूचना प्रविधि सहज र सुलभ बनाउन दिनुभएको योगदान अति नै प्रसंनिय छ । वाएरलेस इन्टरनेटर प्रविधिलाई नेपालको दुर्गम हिमाली भेकका गाउँघरमा पुर्याउनु साधारण कार्य होइन । उल्लेख्यनीय सामुदायीक नेतृत्वकोलागि उहाँले सन् २००७ मा अन्तराष्ट्रिय ख्याति प्राप्त 'रमोन म्याग्सेसे' पुरस्कार प्राप्त गर्नुभयो । हाल राष्ट्रिय आविष्कार केन्द्र निर्माणको महाअभियानमा लाग्नु भएका एक कर्मठ सामाजिक अभियन्ता महावीर पुनको जीवनको अविष्मरणीय घटना उहाँकै शब्दमा :
.JPG)
महावीर पुनसँगको कुराकानीका आधारित
'सन् १९८७ जनवरी तिरको कुरा हो । जतिबेला देशमा पंचायती शासन व्यवस्था कायम थियो । म्याग्दीबाट स्कुल पढाउन चितवन झरेको थिएँ म ।
त्यतिबेला स्कुलमा एसएलसी परिक्षा संचालन भैरहेको थियो । तत्कालीन सिडियो परिक्षाकेन्द्र निरीक्षण गर्न आए । हक्की स्वभावका ती सिडियोलाई प्राय मानिसहरू घमण्डी भन्दथे ।
जाँच चलिरहेको थियो । परिक्षणको क्रममा सिडियोले स्कुलका सबै शिक्षकहरूलाई तथानाम गाली गर्न थाले । विना कारण गाली गरेको देखेर झोँक चलिरहेको थियो मलाई । अहँ अरु शिक्षकहरु चूँ बोल्न सकेनन् । जे पायो त्यही मुख छोडेर गरेको गाली खपि नसक्नु भएपछि मैले पनि सिडियोलाई जवाफ फर्काएँ ।
'हामीले आफ्नो काम गरिरहेका छौं । मुखमा जे आयो त्यही नबोल्नुस सिडियो साप,' – मैले ठूलो स्वरमा कराएँ । भोलिपल्ट पुलिसले सोधपुछ गर्न भन्दै मलाई पुलिस चौकी लग्यो ।
'के होला कसो होला भन्ठान्दै थिएँ, मलाई त एक्कासी खोरमा थुनी हाल्यो ।'
'बिना कुनै अपराध यसरी खोरमा थुनेपछि म भित्र भित्रै कुढिएँ । रिस जति नै उठेपनि सत्ता र शक्तिको अघाडि मेरो के लाग्थ्यो ? एउटा सामान्य मान्छे म, निरीह भएको थिएँ । के कारण थुनेको हो भनि कति सोध्दा पनि पुलिस पटक्कै बोल्दै बोलेन । आठ दिनसम्म थुनेर नवौ दिनमा छोडीदियो । निस्किदा मैले फेरि सोधें – 'मलाई किन थुनेको ?' 'हामीलाई थाहा छैन । सिडियो सापलाई सोध्नु,' पुलिसले ठाडो जवाफ दियो ।
सुनि रहेकी थिएँ म चाख मानेर पुनको जीवनको बिर्सिनसक्नुको त्यो घटना । उहाँ अगाडि भन्दै जानुभयो ।
'म सरासर सिडियोकोमा गएर सोधें ।' 'किन , के कारणले मलाई थुनेको ?' केहि नभए जस्तोगरि सिडियोले आदेश गरे – 'जा गएर स्कुलमा पढा । सोधि खोजी गर्ने तेरो काम होइन ।' त्यति भनि नसक्दै उनि सरासर भित्र गए । हेरेको हेर्यें भएँ म । रिस र घृणाको अन्तरद्वन्द चलिरहेको थियो म भित्र । उनको यो हेपाहा प्रवित्ति र अन्यायले झन कुण्ठित भएँ । साथै दिक्दारीले नराम्रो झण्डा गाड्यो मन भित्र । स्कुलमा पढाउन त के मलाई त्यो ठाउँमा समेत बस्न मन लागेन ।
अर्को दिन सबै शिक्षक साथीहरुसँग अब म पढाउन नसक्ने भएँ भनि बिदाबारी भएर काठमाण्डौ आएँ । आउन त आएँ काठमाण्डौं तर गर्ने के ? जटिल थियो महंगो काठमाण्डौं ! अहिले जस्तो कमाउन अरब, यूरोप जाने लहर पनि थिएन त्यतिबेला । फाट्टफुट्ट मात्रै मानिसहरू विदेश जान्थे पढ्नलाई । अमेरिका जान पनि त्यति सजिलो थिएन । सारै मुश्किल थियो । केहि गर्छु, केहि बन्छु भन्ने आँट झन दरिलो भयो त्यो घटनाले । खुव संघर्ष गरें। साथीहरुको सहयोग र सुझावमा अनेक गरी मिलाएर म अमेरिका पढ्न आएँ । अमेरिका आएपछि मेरो जीवनले अर्कै मोड लियो । चितवनको त्यो घटनाले जीवनमा एउटा ठूलो बदलाव ल्याईदियो । मेरो जीवनको टर्निंग प्वाइन्ट भन्छु म त्यो घटनालाई ।
'त्यो सिडियोसँग अझै पनि रिस उठ्छ त ?' यो पंक्तिकारको जिज्ञासामा पुनले हाँस्दै उत्तर दिनुभयो – 'हैन, अहिले त मनमनै धेरै धन्यवाद दिन्छु म उहाँलाई ।'
सफलताको त्यो हाँसो प्रत्यक्ष हेर्न नपाएकोमा विस्मात लागिरह्यो । टेलीफोन मार्फत सुनिरहेकी थिएँ उहाँलाई ।
हो, अमेरिकाको नेब्रास्का युनिभर्सिटीबाट मास्टर्स गरेर उहाँ नेपाल फर्कनु भयो आफ्नै गाउँ म्याग्दिमा । त्यसपछि महावीर पुनले फर्केर पछाडि हेर्नु परेन । आज जे हुनुहुन्छ उहाँ हाम्रा सामु हुनुहुन्छ ।
.jpg)
फोटो साभार – पुनको फेसबुक
(यो कथा होइन – दुःख बाँड्दा घट्छ । सुख बाँड्दा बढ्छ । हामी मानिस मन शान्तिकोलागि प्रयत्नरत छौँ । गुम्सिनु दुःख हो, पीडा हो । प्रस्फुटन प्राप्ति र आनन्द । कुनै त्यस्ता घटना छन् जुन तपाईँ भित्र उकुसमुकुस भएर बसेका छन् । तपाईँको स्मरणमा बारम्बार आउने गर्छन् । रूवाउँछन् , हसाउँछन् , अचम्भित पार्दछन् । वा त्यस्तो घटना जसले तपाइको वा कसैको जीवन बदलेको छ । कसैको मन छुन सक्छ । कसैलाई मार्ग निर्देश गर्छ । हो यस्ता शतप्रतिशत सत्य घटनालाई हामीले ससम्मान प्रकाशित गर्ने जमर्को गरेका छौँ । आफ्ना मूल्यवान ती पलहरू बाँड्न तपाँईको अन्तरआत्मा सहमत हुन्छ भने हामीलाई सम्पर्क गर्नुहोस् । www. Himalyakhabar.com / [email protected] )
प्रतिक्रिया