सांसद तथा गृहमन्त्री रवि लामिछानेको नागरिकता विवाद मुद्दा अहिले सर्वोच्च अदालतमा विचाराधिन छ । नेपालको संविधानले एक पटकको नेपाली सधै नेपाली हुने मान्यता लिएको छ । विदेशको नागरिकता लिएको खण्डमा पनि गैर आवासिय नेपाली नागरिकता लिन पाइने व्यवस्था संविधानले गरेको छ ।

यस अनुसार अझै कानुन वनेको छैन । लामो समय वितिसक्दा पनि संविधानको यो व्यवस्था कार्यान्वयनका लागि कानुन नवन्नु विदेशमा वस्ने नेपालीको दोष होइन । संविधानमै विदेशको नागरिकता त्यागेको खण्डमा नेपाली नागरिक कायम हुने व्यवस्था छ । यी व्यवस्थाले नेपालको संविधानले विदेशमा वस्ने नेपालीको नागरिकताको विषयमा उदार छ भन्ने पुष्टि हुन्छ ।

सर्वोच्च अदालतले पनि न्याय गर्दा संविधानको यो व्यवस्थालाई उदार भएर फैसला सुनाउंछ भन्ने आशा गर्न सकिन्छ ।

यो मुद्दा रविसंग मात्र सम्वन्धित छैन । अहिले झण्डै आधा करोड नेपाली युवा विदेशमा कार्यरत छन् । उनीहरुले कमाएर पठाएको पैसाले देशको अर्थतन्त्र चल्छ । झण्डै १० खर्व रुपैंया रेमिट्यान्सका रुपमा भित्रिन्छ । विदेशमा वस्ने नेपालीको नोट चल्ने भोट नचल्ने हुनुहुदैंन । यसै पनि विदेशमा काम गर्न जाने नेपालीले कयौं झण्झट र समस्या भोग्दै आएका छन् । दुख्ख गरेर कमाएको पैसावाट आफन्तलाई एउटा फोन ल्याउंदा पनि भन्सारमा सरकारी कर्मचारीले खोस्न थाल्छन् । घरमा हेर्न टेलिभिजन किनेर ल्याउंदा पनि त्यहां सरकारी कर्मचारी इन्ची टेप लिएका बसेका हुन्छन् ।

देशमै रोजगारीका अवसर भएको भए यसरी हुलका हुल विदेश जानु पर्ने थिएन । विदेशमा वस्दा सजिलोका लागि नागरिकता वा स्थायी बसोवास अनुमतीपत्र लिईएको हुन्छ । यो त्यहां वस्न र काम गर्न सजिलो हुन्छ भनेर मात्र हो । यसवाट नेपाललाई एक रत्ति पनि हानी नोक्सानी भएको प्रमाण भेटिदैन । फाइदा मात्र भएको छ । फाइदा मात्र छ ।

नेपालीले कयौं बर्ष देखि भारत, वेलायत, सिंगापुर लगायतका देशको सेनामा काम गर्दै आएका छन् । सेनामा काम गर्नु भनेको उक्त देशको रक्षा गर्छु भनेर कसम खानु हो । सेनामा हुदां उनीहरुलाई उक्त देशको नागरिक सरह मानिन्छ । त्यसरी विदेशमा सेनामा काम गर्ने नेपाली नेपाल आउंदा नेपाली नै हुन्थे । नेपालमा चुनाव भईरहेको छ, भने भोट पनि हाल्थे । यो क्रम कयौं बर्ष देखि चल्दै आएको पनि छ । पेन्सन पाकेपछि कयौं राजनीतिमा पनि आएका छन् । विदेशी देशको सेनामा काम गरेको पेन्सन लिदैं नेपालमा राजनीति गर्ने चुनाव उठ्ने पनि कयौं नेपाली छन् । यो हुदां पनि केही फरक परेको थिएन । रविको नागरिकता विवादलाई अनुदार भएर हेर्ने हो भने यो विवाद पनि उठ्ने छ ।

सर्वोच्चले नेपाली युवाको विदेश जानु पर्ने वाध्यता र विद्यमान कानुन भित्र रहेर उदार फैसला गर्छ भन्ने आशा छ ।