यदी तपाइ टेक्ससबासी हुनुहुन्छ भने केही सातादेखि स्कूल भौचरका बारेमा पक्कै नै सुनिरहनुभएकै छ । यो स्कूल भौचर के हो र यसले टेक्ससको शिक्षा प्रणालीमा के असर पार्छ र तपाइ हाम्रा स्कूल जाने छोराछोरीको भविष्य के हुन्छ भन्ने बारेमा यो लेखमा स्पष्ट पार्न खोजिएको छ । मुल रूपमा यो लेख टेक्ससबाट प्रकाशित हुने टेक्सस ट्रिब्यून मा प्रकाशित भएको हो । यसलाइ हामीले हाम्रो समुदायका सदस्यहरूका निम्ति अतिनै उपयोगी हुने ठानेर नेपालीमा उल्था गरेर प्रकाशित गरेका छैँ ।

स्कूल भौचरका नामले अहिले चर्चामा रहेको कार्यक्रम मुलतः अभिभावकले छोराछोरी पढ्ने स्कूल छनोट गर्न पाउने नियम हो । अमेरिकामा अभिभावकहरूले सरकारी स्कूलमा पढाउँदा अफ्नो सिटी वा स्कूल डिस्ट्रिक्टले तोकेको स्कूलमा मात्र पढाउन पाउने नियम थियो । यसले त्यो सिटीमा बस्ने चाहे गरिब हुन् या धनी, श्वेत हुन् या अश्वेत, नागरिक हुन् या गैर नागरिकहरूका बच्चाहरू एउटै स्कूलमा पढ्नुपर्ने नियम थियो । यो नीतिले स्कूल विभेदको अन्त्य गरेको थियो । टेक्सस राज्य सरकारले ल्याएको स्कूल भौचर कार्यक्रमले अब धनीहरूले छोराछोरीलाइ अर्कै स्कूलमा भर्ना गर्न बाटो खोलिदिएको छ । यतिमात्र होइन, धनीहरूले छोराछोरीलाइ निजी अर्थात बोर्डिङ्ग स्कूलमा पढाउँदा लाग्ने शुल्कको केही अंश समेत सरकारले तिरिदिने भएको छ ।

 जसलाई प्रायः “स्कूल रोजाइ” कार्यक्रमहरू भनिन्छ, परिवारहरूलाई आफ्ना बच्चाहरूको निजी शिक्षाको लागि भुक्तानी गर्न मद्दत गर्न सरकारी कोष प्रयोग गर्छन्। यो नीतिका समर्थकहरू भन्छन् कि यदि सार्वजनिक विद्यालयहरूले पर्याप्त रूपमा सेवा दिइरहेका छैनन् भने परिवारहरूले आफ्नो बच्चालाई फरक विद्यालयमा पठाउन राज्यको सहयोग प्राप्त गर्नुपर्छ। यसमा समर्थकहरूमा परम्परावादी रिपब्लिकनहरू, जो छोराछोरीलाइ राज्य मातहतको सरकारी स्कूलमा नभै निजी स्कूलमा पढाउँछन् र गरिब अनि छालाको रंगलाइ लिएर मनभित्रै विभेद पालेर बसेका छन् ।

यो कार्यक्रमका विरोधीहरू या विपक्षीहरूको चिन्ता छ भौचर कार्यक्रमले पहिले नै नगदको अभावमा रहेका सार्वजनिक विद्यालयहरूबाट महत्त्वपूर्ण कोष खोसिनेछ ।

टेक्ससका सांसदहरू र गभर्नर ग्रेग एबट भन्छन् कि व्यवस्थापिकाले यस वर्ष भौचर कार्यक्रम सिर्जना गर्नेछ। ती वाचाहरू २०२३ मा सांसदहरूले बारम्बार सदन मार्फत धेरै भौचर प्रस्तावहरू प्राप्त गर्न असफल भएपछि आएका हुन् । त्यतिखेर केही ग्रामीण रिपब्लिकनहरूले यो नीतिलाइ रोक्न डेमोक्र्याटहरूसँग सामेल भए। राज्यका अग्रणी भौचरका अभियन्ता समेत रहेका एबटले गत वर्ष सफलतापूर्वक ती धेरै भौचर आलोचक सांसदहरूलाई प्रतिस्थापन गर्न अभियान चलाए जसले उनीहरूको विरोधमा आवाज उठाएका थिए ।

भौचर के हो र यसले कसरी काम गर्छ?

स्कूल भौचरहरूलाई व्यापक रूपमा कार्यक्रमहरूको रूपमा परिभाषित गरिएको छ जसले परिवारहरूलाई आफ्ना बच्चाहरूको निजी वा घरमै शिक्षक राखेर पढाइने होम ट्युसनको लागत तिरिदिनका लागि करदाताहरूले तिरेको डलर प्रयोग गर्न अनुमति दिन्छ।

“विद्यालय छनोट” भनेको के हो?

“स्कूल छनोट” भनेको स्कूल भौचर कार्यक्रम यसका समर्थकहरूले प्रयोग गर्ने शब्द हो । जसलाइ सहज रूपमा सर्वसाधारणले बुझ्न सक्दैनन् । यो कार्यक्रमको सिधा अर्थ र उद्वेश्य हो शिक्षण संस्थाहरू गरिब र धनीका लागि छुट्टै बनाउने । धनीका बोर्डिङ्ग स्कूलमा पढ्ने, होम ट्युसन पढ्ने छोराछोरीका शुल्क सरकारको कोषबाट तिर्ने ।

यो नीतिका समर्थक कट्टरपन्थी रिपब्लिकनहरू विश्वास गर्छन् कि अभिभावकहरूसँग आफ्ना बच्चाहरूलाई उनीहरूको स्थानीय सार्वजनिक विद्यालयभन्दा बाहिर कहाँ पठाउने भन्ने बारेमा थप विकल्पहरू हुनुपर्छ। यसले टेक्ससमा पहिले नै चार्टर स्कूलहरू र म्याग्नेट स्कूलहरू जस्ता कार्यक्रमहरू समेट्न सक्छ। तर टेक्ससका समर्थकहरूले भौचर जस्तो प्रणालीको लागि आह्वान गरेर यसलाई विस्तार गर्न जोड दिइरहेका छन्। तिनीहरू तर्क गर्छन् कि परिवारहरूले आफ्ना बच्चाहरूको लागि मनपर्ने कुनै पनि वैकल्पिक स्कूलिङको लागि भुक्तानी गर्न राज्यको पैसा प्रयोग गर्ने क्षमता हुनुपर्छ।

कस्ता प्रकारका भौचरहरू अवस्थित छन्?

अन्य राज्यहरूमा सबैभन्दा आधारभूत स्कूल भौचर कार्यक्रमहरूले अभिभावकहरूलाई आफ्ना बच्चाहरूलाई धार्मिक सम्बद्धता भएका स्कूलहरू सहितको निजी स्कूलमा पठाउने केही लागतहरू कभर गर्न करदाताहरूको डलर प्रयोग गर्न अनुमति दिन्छ।

टेक्ससका सांसदहरूले शिक्षा बचत खाताहरू सिर्जना गर्न जोड दिइरहेका छन्, जुन आफ्ना बच्चाहरूलाई सार्वजनिक शिक्षा प्रणालीबाट हटाउने अभिभावकहरूको लागि राज्य-व्यवस्थित बैंक खाताहरू हुन्। यी खाताहरूले अभिभावकहरूलाई निजी विद्यालयको ट्युसन र निजी ट्युसन, स्कूल आपूर्ति र घर-स्कूलिङ लागतहरू जस्ता स्वीकृत शैक्षिक खर्चहरूको विस्तृत दायरा कभर गर्न करदाताको पैसा प्रयोग गर्न अनुमति दिन्छ।

केही अन्य राज्यहरूमा पनि कर क्रेडिट छात्रवृत्तिहरू छन्, जसले छात्रवृत्ति प्रदान गर्ने संस्थालाई दान गर्ने व्यवसाय वा व्यक्तिहरूलाई कर क्रेडिट प्रदान गर्दछ। त्यसपछि योग्य विद्यार्थीहरूलाई निजी विद्यालयको शिक्षण खर्चमा प्रयोग गर्न पैसा दिइन्छ।

भौचरहरूको पक्षमा के तर्कहरू छन् र टेक्सासमा कसले तिनीहरूलाई समर्थन गर्छ? 

टेक्ससका शीर्ष रिपब्लिकन अधिकारीहरू जस्तै गभर्नर ग्रेग एबट र लेफ्टिनेन्ट गभर्नर डान प्याट्रिक , साथै टेक्सस पब्लिक पोलिसी फाउन्डेसन जस्ता रूढिवादी संस्थाहरूले हालैका वर्षहरूमा शिक्षा बचत खाताहरूको वकालत गरेका छन्। धार्मिक संस्थाहरू र केही गृह-विद्यालय गठबन्धनहरूले पनि आफ्नो समर्थन व्यक्त गरेका छन्।

धेरै रूढिवादी राजनीतिज्ञ र संस्थाहरूले अभिभावकहरूलाई आफ्ना बच्चाहरूलाई असुरक्षित वा शैक्षिक रूपमा कमजोर प्रदर्शन गर्ने सार्वजनिक विद्यालयहरूमा राख्नु हुँदैन भन्छन् । जुन तर्क देशभरका विद्यालयहरूले कोभीड महामारीबाट पुन: प्राप्ति गर्न संघर्ष गरिरहेका छन्। भौचर समर्थकहरूको तर्क छ कि यस्ता कार्यक्रमहरूले सार्वजनिक विद्यालयहरूलाई विद्यार्थीहरूको लागि प्रतिस्पर्धा गर्न र शैक्षिक रूपमा राम्रो प्रदर्शन गर्न प्रेरित गर्नेछन्।

टेक्सस भित्र र बाहिरका अर्बपतिहरूले स्थानीय चुनावको नतिजालाई भौचर-उम्मेदवारहरूको पक्षमा प्रभाव पार्न लाखौं डलर लगानी गरेका थिए। उदाहरणका लागि एबटले पेन्सिलभेनियाका अर्बपति जेफ यासबाट लाखौं डलर प्राप्त गरे, जो सरकारी विद्यालयहरूको प्रमुख आलोचक थिए  । २०२३ को विधायिका सत्रमा भौचर प्रस्तावहरू रोक्न मद्दत गर्ने टेक्सस हाउसका सांसदहरूलाई हटाउन गभर्नरको प्रयास सफल बनाउन ती जेफले डलरको खोला बगाएका थिए ।

भौचरहरूको विरुद्धमा के तर्कहरू छन् र टेक्सासमा कसले यसको विरोध गर्छ?

डेमोक्र्याटहरू, शिक्षक समूहहरू र केही सार्वजनिक शिक्षा वकालत गर्ने संस्थाहरूले चिन्ता व्यक्त गरेका छन् कि भौचर कार्यक्रमले पहिले नै संघर्षरत सार्वजनिक विद्यालयहरूको अवस्थालाई अझ खराब बनाउनेछ।

टेक्सस संवैधानिक रूपमा सार्वजनिक विद्यालयहरूलाई कोष दिन बाध्य छ  र त्यो कोष मुख्यतया विद्यार्थीको हाजिरीमा आधारित छ। यदि भौचर कार्यक्रमले विद्यार्थीहरूलाई सार्वजनिक विद्यालय प्रणाली छोड्न बाध्य बनायो भने विद्यालयहरूले कम रकम पाउनेछन्। विपक्षीहरूले चिन्ता गर्छन् कि प्रभाव वर्षौंदेखि अर्थपूर्ण राज्य कोष वृद्धिको अभावले बढेका अन्य चुनौतीहरूमा पर्नेछ। ती समस्याहरूमा बजेट घाटा, क्याम्पस बन्द, घट्दो भर्ना, म्याद सकिएको महामारी राहत कोष, मुद्रास्फीति र शिक्षक अभाव समावेश छन्।

केही भौचर आलोचकहरूले सार्वजनिक शिक्षालाई कमजोर पार्न र रूढिवादी ईसाई मूल्यमान्यताहरू प्रतिबिम्बित गर्ने शैक्षिक प्रणाली स्थापना गर्न चाहेको आरोप लगाएका छन्। टेक्सस पब्लिक पोलिसी फाउन्डेसन जस्ता संस्थाहरूले लेखहरूमा उद्धृत गरेका र प्यानलहरूमा होस्ट गरेका प्रभावशाली रूढिवादी कार्यकर्ता क्रिस्टोफर रुफोले २०२२ को भाषणमा सार्वजनिक रूपमा भनेका थिए कि “विश्वव्यापी विद्यालय छनोटमा पुग्नको लागि, तपाईंले वास्तवमै विश्वव्यापी सार्वजनिक विद्यालय अविश्वासको आधारमा काम गर्न आवश्यक छ।”

“किनभने मानिसहरूले महत्त्वपूर्ण कदम चाल्नको लागि, उनीहरूले आफूमा केही खतरा छ जस्तो महसुस गर्नुपर्छ,” रुफोले थपे।

ग्रामीण रिपब्लिकनहरूले ऐतिहासिक रूपमा भौचर आन्दोलनको विरोध गर्दै आएका छन्। उनीहरूको विरोध मुख्यतया यस तथ्यबाट उत्पन्न हुन्छ कि उनीहरूको समुदाय प्रायः उनीहरूको सार्वजनिक विद्यालयहरू वरिपरि घुम्छन्, जुन प्रमुख रोजगारदाताको रूपमा सेवा गर्छन्। उनीहरूले भौचरहरूलाई उनीहरूको विद्यालयहरूको अस्तित्वको लागि खतराको रूपमा हेर्छन्, जसले कम आय भएका विद्यार्थीहरूको उच्च प्रतिशतलाई सेवा दिन्छ र पहिले नै आर्थिक रूपमा संघर्ष गरिरहेका छन्।

यसैबीच, केही घरमै पढाउने परिवारहरूले भौचरको विरोध गरेका छन् । किनभने उनीहरूलाई चिन्ता छ कि सार्वजनिक कोष प्राप्त गर्नाले राज्यबाट थप निगरानी आउन सक्छ र आफ्ना बच्चाहरूलाई शिक्षा दिने स्वायत्तता खोसिन सक्छ।

अन्यत्र भौचरहरूले कसरी काम गरेका छन्? 

मिल्टन फ्राइडम्यानद्वारा स्थापित संस्था एडचोइसका अनुसार, वासिङ्टन, डीसी र पोर्तोरिको लगायत ३३ राज्यहरूमा ७५ वटा भौचर-जस्तो कार्यक्रमहरू छन् । जसले यस्ता पहलहरूलाई समर्थन गर्दछ। संस्थाका अनुसार, शिक्षा बचत खाताहरू सबैभन्दा धेरै विद्यार्थीहरू भएको स्कूल छनोट कार्यक्रम बनेको छ। एडचोइसको अनुमान छ कि अमेरिकामा लगभग आधा मिलियन विद्यार्थीहरूले शिक्षा बचत खाताहरूबाट लाभ उठाउँछन्, जुन लगभग पाँच वर्ष अघि १९ हजार भन्दा अलि बढी बालबालिकाहरूबाट उल्लेखनीय वृद्धि हो।

२० औं शताब्दीको अन्त्यतिर कम आय भएका विद्यार्थीहरूलाई सहयोग गर्ने लक्ष्यका साथ देशको पहिलो भौचर कार्यक्रमहरू सुरु भए पनि, आजको व्यापक कार्यक्रमहरूबाट लाभान्वित हुने धेरै बालबालिकाहरू धनी परिवारहरूबाट आएका छन् जसले पहिले नै आफ्ना बच्चाहरूलाई निजी विद्यालयमा पठाइरहेका छन्। यसैबीच, गरिब समुदायका परिवारहरूले धनीहरूको तुलनामा कम भौचरहरू प्रयोग गरिरहेका छन्।

शैक्षिक नतिजाको सन्दर्भमा , धेरै राज्यहरूमा गरिएका अध्ययनहरूले देखाएका छन् कि भौचरहरूले कम आय भएका विद्यार्थीहरूको लागि मानकीकृत परीक्षण स्कोरमा निरन्तर सुधार गर्दैनन् । यो मापन टेक्सास रिपब्लिकन अधिकारीहरू प्रायः सार्वजनिक शिक्षाको बारेमा निर्णय लिन भर पर्छन्। केही अवस्थामा, भौचरहरूले ठूलो गिरावट ल्याएको छ । २०१७ मा, तीन शिक्षाविद्हरूले जर्नल अफ इकोनोमिक लिटरेचरमा लेखेका थिए कि अनुसन्धानको उनीहरूको समीक्षाले सुझाव दिएको छ कि भौचर कार्यक्रमहरूबाट प्रतिस्पर्धा बढ्दै जाँदा, सार्वजनिक विद्यालयहरूमा परीक्षण स्कोरमा थोरै सुधार हुन्छ। तर उनीहरूले भने, भौचरको पूर्ण प्रभावलाई पूर्ण रूपमा बुझ्न थप अनुसन्धान आवश्यक थियो।

भौचरका समर्थकहरूले प्रायः ध्यान दिन्छन् कि कार्यक्रमहरूको फाइदा अभिभावकको सन्तुष्टि मार्फत सबैभन्दा राम्रो मापन गरिन्छ। एरिजोना र फ्लोरिडा जस्ता राज्यहरूमा परिवारहरूले शिक्षा बचत खाताहरूलाई सार्वजनिक विद्यालय शिक्षा बाहिरका अवसरहरूमा पहुँच दिएकोमा प्रशंसा गरेका छन्।

यी कार्यक्रमहरूले आफ्नो कमजोर वित्तीय निरीक्षण र निजी विद्यालयहरूलाई विद्यार्थी परीक्षाको नतिजा रिपोर्ट गर्न वा सार्वजनिक विद्यालयहरू जस्तै शैक्षिक मापदण्डहरू पूरा गर्न आवश्यक नपर्ने आलोचना पनि गरेका छन्। फ्लोरिडामा, केही परिवारहरूले फ्ल्याट स्क्रिन टिभी, प्याडलबोर्ड र थिम पार्क टिकटहरू खरिद गरे, जसलाई राज्यले शैक्षिक खर्चको रूपमा स्वीकृत गरेको थियो। एरिजोनाका अभिभावकहरूले कुखुराको कूप, ट्राम्पोलिन र सीवर्ल्डको टिकटहरू खरिद गर्ने जस्ता शंकास्पद खरिदहरूमा लाखौं करदाता डलर खर्च गरेका छन् । एरिजोनामा पनि, राज्यले भौचर कार्यक्रमको लागतका कारण महत्वपूर्ण कार्यक्रमहरू र परियोजनाहरूको विस्तृत दायरामा गहिरो कटौती गर्नुपरेको छ ।

टेक्ससवासीहरू भौचरहरूको बारेमा कस्तो प्रतिकृया छ ? 

टेक्ससमा हालैका वर्षहरूमा सार्वजनिक मतदानले राज्यमा भौचर-जस्तो कार्यक्रमहरूको लागि निरन्तर समर्थन देखाएको छ। टेक्सस विश्वविद्यालय राजनीति परियोजना द्वारा अगस्टमा गरिएको एक सर्वेक्षणले पत्ता लगायो कि ५२ प्रतिशत मतदाताहरूले टेक्ससमा भौचर, शिक्षा बचत खाता वा अन्य स्कूल छनौट कार्यक्रम सिर्जना गर्न समर्थन गरेका थिए । ह्युस्टन विश्वविद्यालय र टेक्सस दक्षिणी विश्वविद्यालय द्वारा गरिएको एक फरक सर्वेक्षणले देखायो कि टेक्ससका ६५ प्रतिशत वयस्कहरू स्कूल भौचरहरू विरुद्धको तर्कसँग सहमत भए पनि त्यस्ता कार्यक्रमहरूको सिर्जनालाई समर्थन गर्छन्।

तर मानिसहरूलाई जानकारी कसरी प्रस्तुत गरिन्छ र कसरी प्रश्नहरू तयार गरिन्छ भन्ने आधारमा भौचरहरूको बारेमा राय फरक-फरक छ। ऐतिहासिक रूपमा भौचर बहसको दुवै पक्षका संस्था र व्यक्तिहरूले त्यस्ता कार्यक्रमहरूको प्रभावकारिता र जनताले तिनीहरूको बारेमा कस्तो महसुस गर्छन् भन्ने बारेमा आफ्नै अनुसन्धानलाई वित्त पोषित गरेका छन्। तिनीहरूको निष्कर्षले विषयमा आ-आफ्नो दृष्टिकोणलाई पुन: पुष्टि गर्ने गर्छ।

अस्टिनको टेक्सस विश्वविद्यालयका सर्वेक्षणकर्ताहरूले मतदानमा प्रश्नहरूको फ्रेमिङले मानिसहरूले भौचरहरूप्रति कस्तो प्रतिक्रिया दिन्छ भन्ने कुराको जाँच गरे। उनीहरूले सर्वेक्षण गरेका २७ प्रतिशत मानिसहरूले स्कूल भौचरहरू स्थापना गर्ने विरोध गरेको पाए। तर जब अनुसन्धानकर्ताहरूले सहभागीहरूलाई आफ्ना बच्चाहरूलाई निजी वा संकीर्ण विद्यालयहरूमा पठाउने लागतको केही भाग तिर्न अभिभावकहरूलाई मद्दत गर्न कर राजस्व पुनर्निर्देशित गर्ने बारेमा उनीहरूको रायको बारेमा थप विशेष रूपमा सोधे, विरोध बढेर ४२ प्रतिशत पुग्यो। पैंतालीस प्रतिशत मानिसहरूले यो विचारलाई समर्थन गरे।

गभर्नर ग्रेग एबोटले २०२४ को टेक्सस रिपब्लिकन प्राइमरीमा प्रो-भौचर उम्मेदवारहरूको सफलतालाई मतदाताहरूले यस्ता कार्यक्रमहरूलाई समर्थन गर्ने “स्पष्ट सन्देश” को रूपमा वर्णन गरेका छन्। दर्ता भएका रिपब्लिकन मतदाताहरूमध्ये केवल २ प्रतिशतले भौचरहरूलाई रिपब्लिकन प्राइमरीमा हाउस उम्मेदवारहरूको समर्थनलाई असर गर्ने प्रमुख मुद्दाको रूपमा सूचीबद्ध गरेका थिए। थोरै निजी विद्यालयहरू भएका ग्रामीण समुदायहरूमा  केही रिपब्लिकन मतदाताहरूले उनीहरूलाई स्कूल भौचर कार्यक्रम चाहेको बताएका छन्। अरूले भने कि उनीहरूले प्रो-भौचर उम्मेदवारहरूलाई मतदान गरे किनभने उनीहरूले आप्रवासन र उनीहरूका वर्तमान प्रतिनिधिहरूको कथित कमजोरीहरू जस्ता आफ्ना अन्य चिन्ताहरूबारे कुरा गरेका थिए।

भौचरहरूमा जनमतको सबैभन्दा भरपर्दो मापन मतपेटिकामा आएको छ – जहाँ मतदाताहरूले, रिपब्लिकन र रूढिवादी झुकाव भएका राज्यहरूमा पनि, त्यस्ता कार्यक्रमहरूको कार्यान्वयनको अत्यधिक विरोध गरेका छन्। उदाहरणका लागि २०२४ को आम चुनावको समयमा, केन्टकीका १२० काउन्टीहरूमध्ये प्रत्येकमा बहुमत मतदाताहरूले निजी, धार्मिक र चार्टर स्कूलहरूको लागि भुक्तानी गर्न कर डलरको प्रयोगलाई अनुमति दिन राज्यको संविधान परिवर्तन गर्ने प्रस्तावको विरुद्धमा मतदान गरे। भौचर प्रस्तावहरू नेब्रास्का र कोलोराडोमा पनि असफल भए ।

टेक्ससले भौचरको प्रश्नलाई मतदानमा ल्याएको छैन। त्यसो गर्न राज्यलाई कानूनी कारबाही आवश्यक पर्नेछ।

टेक्सास र अमेरिकामा भौचरहरूको संक्षिप्त इतिहास

आजको स्कूल भौचर आन्दोलनको जरा १९५४ मा अमेरिकी सर्वोच्च अदालतको ऐतिहासिक ब्राउन विरुद्ध शिक्षा बोर्डको निर्णयबाट सुरु भएको हो, जसले “अलग तर समान” सिद्धान्तलाई उल्ट्यायो र जातीय आधारमा स्कूल पृथकीकरण असंवैधानिक थियो भनी फैसला गर्यो। निर्णय पछि, टेक्सस जस्ता दक्षिणी राज्यहरूले एकीकरण विरुद्ध लड्ने उद्देश्यले कानून प्रस्ताव गर्न थाले।

अर्थशास्त्री मिल्टन फ्राइडम्यानले १९५५ मा लेखेको निबन्धले स्कूल भौचर समर्थकहरूले प्रशंसा पाएको छ । जसले फ्राइडम्यानलाई आफ्नो आन्दोलनको वकालन गरेका छन् । “शिक्षामा सरकारको भूमिका” शीर्षकको निबन्धमा फ्राइडम्यानले निजी विद्यालयहरूतर्फ सार्वजनिक पैसा प्रवाहको वकालत गरे, जसले गर्दा आमाबाबुले आफ्ना बच्चाहरूले शिक्षा कहाँ पाउँछन् भन्ने कुरामा बढी नियन्त्रण पाउनेछन्। ब्राउन निर्णयलाई सम्बोधन गर्दै फुटनोटमा, फ्राइडम्यानले भने कि उनी पृथकीकरण र जातीय पूर्वाग्रहलाई अस्वीकार गर्छन् – जबरजस्ती एकीकरणको पनि आलोचना गर्छन्।

“जातीय पूर्वाग्रहको बारेमा होस् वा पार्टीलाई मतदान गर्ने बारेमा, जबसम्म कुनै एक व्यक्तिको कार्यले प्रायः आफूलाई असर गर्छ, तबसम्म मेरो – वा अरू कसैको – विचार अनुसार काम गर्न व्यक्तिहरूलाई बाध्य पार्ने प्रयास गर्नु राज्यको उचित कार्य होइन,” फ्राइडम्यानले लेखेका थिए ।

त्यसै समयमा टेक्ससले सार्वजनिक विद्यालयहरूमा पृथकीकरणको अध्ययन गर्न एक समिति स्थापना गर्‍यो। ब्राउनको निर्णयको विरोध गर्ने गभर्नर एलन सिभर्सले समितिलाई सर्वोच्च अदालतको फैसलाको वरिपरि उपायहरू जाँच्न र प्रस्ताव गर्न अनुरोध गरे। समूहले टेक्सस व्यवस्थापिकालाई एउटा योजनामा गम्भीरतापूर्वक विचार गर्न सिफारिस गर्‍यो “जसद्वारा आफ्नो बच्चालाई एकीकृत विद्यालयमा राख्न नचाहने अभिभावकले बच्चालाई पृथक, गैर-साम्प्रदायिक निजी विद्यालयमा शिक्षा दिन राज्य कोष प्राप्त गर्न सक्छन्।” त्यो लक्ष्यसँग मिल्दोजुल्दो कानून बन्यो, यद्यपि यो अन्ततः असफल भयो।

सार्वजनिक विद्यालय एकीकरणमा असफल प्रयासहरू र विशेष गरी अश्वेत विद्यार्थीहरूको कमजोर शैक्षिक नतिजाहरूप्रति निराशा पछि कम आय भएका परिवारहरूलाई सेवा दिने कुरामा केन्द्रित हुँदै २० औं शताब्दीको अन्त्यतिर राष्ट्रको पहिलो आधुनिक विद्यालय भौचर कार्यक्रमहरू सुरु गरिएको थियो। तर १९९५ मा टेक्ससले आफ्नो चार्टर स्कूल प्रणालीलाई अधिकृत गरेको समयभन्दा बाहिर व्यवस्थापिकाले परम्परागत सार्वजनिक विद्यालयहरूको विकल्पलाई समर्थन गर्ने कार्यक्रमहरूलाई लामो समयदेखि अस्वीकार गर्दै आएको छ । क्रिश्चियन रूढिवादी कार्यकर्ताहरूले दशकौंदेखि रिपब्लिकनहरूलाई यस मुद्दामा एकताबद्ध गर्न काम गरिरहेका थिए ।

भौचरहरूको लागि २०२३-२४ को लडाई

कोभीडको आगमनले स्कूल भौचर आन्दोलनलाई पुन: जागृत गर्न मद्दत गर्‍यो। टेक्सस पब्लिक पोलिसी फाउन्डेसन जस्ता प्रभावशाली रूढिवादी संस्थाहरूले महामारी प्रतिबन्धहरू र स्कूलहरूमा लिङ्ग, कामुकता र अमेरिकाको जातिवादको इतिहास कसरी पढाइन्छ भन्ने बारेमा राजनीतिक लडाइँहरूप्रति केही परिवारहरूको आक्रोशको प्रतिक्रियामा भौचरहरूलाई प्रवर्द्धन गरे। गभर्नर ग्रेग एबोटले २०२३ को विधायिका सत्रको लागि शिक्षा बचत खाता कार्यक्रमलाई आफ्नो प्राथमिकता बनाएपछि आन्दोलनलाई थप प्रभाव पारे।

सत्रको दौरान, एबटले सांसदहरूले भौचर प्रस्ताव पारित नगरेसम्म सार्वजनिक विद्यालयहरूको लागि कोष बढाउने विधेयकमा हस्ताक्षर नगर्ने वाचा गरे। उनले उपायको विरुद्धमा मतदान गर्ने कुनै पनि रिपब्लिकन सांसद विरुद्ध अभियान चलाउने वाचा पनि गरे। टेक्सस सिनेटले गभर्नरको इच्छाको पालना गर्‍यो । तर डेमोक्र्याटहरू र ग्रामीण जिल्लाहरूको प्रतिनिधित्व गर्ने लगभग दुई दर्जन रिपब्लिकनहरूले सदनमा भौचर विधेयकहरूको विरोध गरे। २०२३ मा बोलाइएको चौथो र अन्तिम विशेष विधायी सत्रको समयमा गठबन्धनले व्यापक शिक्षा विधेयकबाट शिक्षा बचत खाता कार्यक्रम हटाउन मतदान गर्‍यो, जसले गर्दा त्यस वर्ष भौचर समर्थकहरूको आशा समाप्त भयो।

एबटले आफ्नो वाचा पूरा गरे। २०२४ को प्राथमिक चुनाव चक्रको समयमा, उनले आफ्नो योजनालाई रोक्न मद्दत गर्ने रिपब्लिकनहरू विरुद्ध अभियान चलाए। उनले पेन्सिलभेनियाका अर्बपति जेफ यास जस्ता मानिसहरूको आर्थिक सहयोगमा सफलतापूर्वक त्यसो गरे । जसले देशभरका स्कूल भौचर विरोधीहरू विरुद्ध आफ्नो पैसा र प्रभाव प्रयोग गर्न खोजेका थिए । त्यसबेलादेखि टेक्सस हाउसमा धेरै भौचर विरोधीहरू पराजित गराइए। एबटले विश्वास व्यक्त गरेका छन् कि चेम्बरसँग अब २०२५ मा स्कूल भौचर कानून पारित गर्न पर्याप्त मतहरू छन्।

२०२५ मा भौचर बहस कसरी फरक हुनेछ?

वर्षौंदेखि असफलता भोग्दै आएपछि, टेक्ससका स्कूल भौचरका समर्थकहरूले यस वर्षको विधायिका सत्रमा पहिलेभन्दा राम्रो सम्भावनाका साथ प्रवेश गरिरहेका छन् जसले अभिभावकहरूलाई आफ्ना बच्चाहरूको निजी विद्यालयको पढाइको लागि सार्वजनिक पैसा प्रयोग गर्न दिने उपाय पारित गर्ने सम्भावना बढेको छ।

तर पहिले, सांसदहरूले कार्यक्रम कस्तो देखिन्छ भन्ने कुरामा सहमति जनाउनुपर्नेछ। सिनेटले फेब्रुअरीको सुरुमा भौचर विधेयक पारित गरेको छ ।

यस पटक भौचरहरू रद्द गर्ने शक्ति घट्दै जाँदा, केही विपक्षीहरूले आशा राखेका छन् कि भौचर-समर्थक विधायकहरूले अझै पनि हावामा रहेका धेरै चल भागहरूमा विवादहरू समाधान गर्नेछन्।

टेक्ससमा भौचरहरूले कसरी काम गर्नेछन्? 

आगामी दुई वर्षको लागि आफ्नो प्रारम्भिक बजेट प्रस्तावहरूमा टेक्सास हाउस र सिनेट दुवैले राज्यमा शिक्षा बचत खाता कार्यक्रम सिर्जना गर्न एक अर्ब डलर छुट्याएका छन्।

फेब्रुअरीको सुरुमा, सिनेटले एउटा विधेयक पारित गर्‍यो जसमा परिवारहरूलाई मान्यता प्राप्त निजी विद्यालयमा आफ्ना बालबालिकाको पढाइ खर्चका साथै पाठ्यपुस्तक, यातायात र उपचार जस्ता अतिरिक्त खर्चहरू तिर्न राज्य कोषबाट प्रतिवर्ष १० हजार उपलब्ध गराउने आह्वान गरिएको थियो । हालको बजेट प्रस्ताव अन्तर्गत, मान्यता प्राप्त निजी विद्यालयमा भर्ना हुन चाहने लगभग एकलाख विद्यार्थीहरूले सिनेटको कार्यक्रममा भाग लिन सक्छन्।

सिनेट विधेयक २ ले अपाङ्गता भएका बालबालिकाका लागि थप ११ हजार पाँचसय प्रदान गर्नेछ। यसले घरमै पढाइ हुने बालबालिकाका लागि प्रति वर्ष कम्तिमा दुइ हजार प्रदान गर्नेछ।

सार्वजनिक विद्यालयमा पढ्न योग्य वा पहिले नै पढिरहेका कुनै पनि बालबालिका, साथै सार्वजनिक विद्यालयको प्रि-के कार्यक्रममा भर्ना भएकाहरूले, सिनेटले प्रस्ताव गरेको कार्यक्रममा आवेदन दिन सक्छन्। निजी विद्यालयमा पहिले नै पढिरहेका बालबालिका भएका परिवारहरूले पनि भाग लिन सक्छन्। यदि शिक्षा बचत खाताहरूको माग उपलब्ध कोषभन्दा बढी भयो भने, विधेयकले कार्यक्रमको अधिकांश स्थान दुई समूहका विद्यार्थीहरूका लागि आरक्षित गर्नेछ। ती समूहहरूमध्ये एउटा अपाङ्गता भएका बालबालिकाहरू हुन्। अर्को प्राथमिकता प्राप्त समूह भनेको संघीय गरिबी स्तरको पाँचसय प्रतिशतसम्म वार्षिक आय भएका घरपरिवारका बालबालिकाहरू हुन्। यसमा लगभग एकलाख ५६ हजार भन्दा कम कमाउने कुनै पनि चार व्यक्तिको घरपरिवार समावेश हुनेछ।

विधेयकले निजी विद्यालयहरूलाई सार्वजनिक विद्यालयहरूले पालना गर्नुपर्ने विशेष शिक्षा सम्बन्धी संघीय र राज्य कानूनहरू पालना गर्न आवश्यक छैन – न त निजी विद्यालयहरूले आफ्नो मापदण्ड पूरा नगर्ने विद्यार्थीहरूलाई भर्ना गर्नु पर्छ।

विधेयकले सहभागीहरूलाई वार्षिक रूपमा सार्वजनिक विद्यालयका विद्यार्थीहरूलाई जारी गरिएको राज्य मानकीकृत परीक्षा दिन आवश्यक छैन । जुन केही भौचर विरोधीहरू र स्कूल अधिकारीहरूले अनुचित खेल मैदान सिर्जना गर्ने बताएका छन्। यसले विद्यार्थीहरूलाई SAT वा ACT जस्ता राष्ट्रिय रूपमा मान्यता प्राप्त परीक्षा दिन आवश्यक छ।

विधेयकले राज्यलाई कार्यक्रम सञ्चालन गर्न मद्दत गर्ने वा यसमा भाग लिने कुनै पनि संस्था वा व्यक्तिहरूले कोषलाई अनुमति नभएको तरिकाले प्रयोग गर्नेहरूलाई स्थानीय अधिकारीहरूलाई पठाउन निर्देशन दिन्छ।

यस वर्षको व्यवस्थापिका अधिवेशन जुन २ मा समाप्त हुनुभन्दा अघि सिनेटको भौचर विधेयक र राज्यको बजेट दुवैमा धेरै परिवर्तनहरू हुने सम्भावना छ।

सदनले अझैसम्म आफ्नो प्रस्ताव सार्वजनिक गरेको छैन वा SB २ लाई उठाएको छैन।

(टेक्सस ट्रिब्यून र अन्य विभिन्न स्रोतहरूमा आधारित रहेर तयार पारिएको ।)