हिमालयखवर संवाददाता
अमेरिका । सायद सबैभन्दा बढी नेपालीले दशैंकै बेला यात्रा गर्छन । धेरैलाई याद आईरहन्छ दशैमा शहरवाट गाउँ गएको । दशैंमा शहरवाट गाउँ जानेको लस्करनै लाग्छ ।

अहिले प्रवृत्ति अलि फेरिएको छ । अवसरका लागि विदेश जाने नेपालीका कारण अब बस मात्र होइन जहाजवाट ओहोरदोहोर गर्ने नेपाली बढेका छन् ।

अमेरिकाबाट नेपाल यात्रा गर्ने नेपालीको संख्या दशैंका समयमा ह्वात्तै बढेको छ । कोभिडका कारण लामो समय देखि नेपाल यात्रा सार्दै बसेका नेपालीहरू दशैंकै मौकामा नेपाल गएका छन् । यसले गर्दा अमेरिकाका ठुला एयरपोर्टमा जहाज चढ्न लागेका नेपालीहरू प्रशस्त भेटिन्छन् ।

यही कारण केही दिन यता हवाई जहाजको टिकटको मूल्य पनि ह्वात्तै वढ्को छ । अमेरिकाबाट दशैं मनाउन नेपाल जाने मात्र छैनन् । नेपालवाट दशैं मनाउन अमेरिका आउने पनि छन् ।

अहिले नेपालका झण्डै एक दर्जन पुर्व उच्च प्रशासक अमेरिकामा दशैं मान्दै छन् । दुई जना पुर्व मुख्य सचिव सहित, ६ जना पुर्व सचिव र सरकारका अन्य उच्च तहका पुर्व प्रशासक अमेरिकामा छन् । परिवारसंग दशैं मनाउन उनीहरू अमेरिका आएका हुन । पुर्व सचिव मात्र होइन बैकर्स, सेना र प्रहरीका पुर्व अधिकारीहरू समेत अमेरिकामा छन् ।

यससंगै कयौं नेपालीका आमा वा पनि परिवारसँग अमेरिकामा दशैं मनाउँदै छन् ।

पहिला पढ्न, जागिर र अवसरका लागि नेपालका पहाडी भेगका गाउँबाट काठमाडौं आउने गरिन्थ्यो । यसरी काठमाडौं बस्नेहरू जव दशैं आउँथ्यो परिवारसँगै दशैं मनाउन , रमाइलो गर्न गाउँ फर्किन्थे । जसका बाबु बाजे काठमाडौ आए उनीहरूका छोरा छोरीले विदेशको वाटो समाए ।

आमा भन्नुहुन्थ्यो तिमीहरू सानो छँदा काठमाडौ गयौं । म पोको पारेर तिमीहरूलाई समान पठाउँथे । अहिले अमेरिका पुग्यौं म काठमाडौमा छु फेरी पोको पार्दै छु । यो पोको पार्ने काम कहिले नसकिने भयो ।

दशैंमा काठमाडौवाट मात्र करिव १० लाख बाहिर गएको तथ्यांक आएको थियो । काठमाडौबाट होइन अन्य शहरवाट पनि गाउँ फर्किने गरिन्छ ।

गाउँमा धान र कोदोको बाला लागेको छ । यसको वासना आफ्नै हुन्छ । झाडी फाँडेर बनाइएको बाटो, गल्ली । न गर्मी न जाडो, सफा पानी बग्ने खोला, खोल्सा, रूखमै पाकेका अम्बा, यसपछी सुन्तला, निउवा, कागती, भोगटे बोटवाटै टिपेर खाँदाको स्वाद नै अर्कै ।

जो दशैं मनाउन अमेरिकावाट नेपाल गए उनीहरू रमाएका छन् । अमेरिकामै हुनेहरूले पनि दशैं मान्न छाड्ने कुरा भएन । अमेरिकाका शहरवाट अलि पर हुने फार्ममा खसी किन्न जाने नेपाली वढेका छन् । त्यो फार्म संचालकलाई पनि थाहा भईसक्यो दशैंका वेला खसी बढी विक्छ भन्ने । खसी फार्मले पनि केही मूल्य वढाएको छ ।

कयौंले दशै भन्दै कामवाट विदा लिएका छन् । तिमीहरूको क्रिसमसमा काम गर्छु अहिले बिदा देउ भन्दा फरकपनि परेन । परदेशको दशैं हो घरमा नेपाली जम्मा भयो खायो पियो, टिका लगायो । बढ्दा यतिनै । व्यवहारिक दशैं हुन्छ यहाँ । ऋण लाग्ने खालको दशैं परदेशमा हुदैंन ।

दशैंको टिका कतिवेला लगाउने ? यो भने सजिलो छैन । पात्रोले के भन्छ भन्दा पनि नेपालमा परिवारले टिका लगाएपछि यहाँ टिका लगाइन्छ । धेरैलाई यही सहज भएको छ । शुक्रवार विहान नेपालमा टिकाको साइत छ । यहाँ शुक्रवार साँझ हुन्छ । साँझमा के टिका लगाउने धेरैले भोलिपल्ट टिका लगाउँछन् । त्यसै पनि नेपालका धेरै ठाउँमा पुर्णिमा सम्म टिका लगाउने वा लगाउँदा हुन्छ भन्ने गरिन्छ । यो पनि व्यवहारिकता हो । पात्रो वुझेकाहरूको आफ्नै तर्क छ । गत बर्ष टेक्सासमा यसबारेमा केही विवादनै भयो । तर, धेरैले नेपालमा लगाएपछि नै व्यवहारिकता हेरेर टिका लगाए ।