चितवन । भारतका पूर्वविदेशमन्त्री सुष्मा स्वराजको मंगलबार राति हृदयाघातका कारण एम्स अस्पतालमा निधन भएको छ । उनी ६७ वर्षकी थिइन् । 

 

स्वराजको स्वास्थ्यमा एक्कासि समस्या देखिएपछि मंलबार नै अल इन्डिया इन्स्टिच्युट अफ मेडिकल साइन्सेस (एम्स) मा भर्ना गरिएको थियो । स्वराजलाई संघीय स्वास्थ्यमन्त्री हर्ष वर्धनसहितका आफन्तजनले अस्पतालमा लगेका थिए । उनले मंगलबार साँझ नौ बजेसम्म टेलिभिजन हेरिरहेको बताइएको छ । स्वराजको निधनको खबरपछि संघीय मन्त्रीहरू प्रल्हाद पटेल, राजनाथ सिंह, पियूष गोयल र नितिश गोडकरीसहितका भाजपा नेताहरू तत्कालै अस्पताल पुगेका थिए ।

 

उनको बुधबार दिउँसो अन्त्यष्टि गरिने भारतीय सञ्चार माध्यमले जनाएका छन् । भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको सन् २०१४ को पहिलो कार्यकालमा ५ वर्ष विदेशमन्त्री रहेकी थिइन् । उनीले स्वास्थ्यको कारण देखाउँदै सन् २०१९ को निर्वाचनमा भने लोकसभाका लागि प्रतिस्पर्धाबाट बाहिर बस्ने इच्छा व्यक्त गरेअनुसार उनलाई भाजपाले उम्मेदवार बनाएको थिएन ।

 

भारतीय जनता पार्टीकी वरिष्ठ नेता स्वराजले मंगलबार दिउँसो संविधानको धारा ३७० खारेज गर्ने साहसिक कदमको स्वागत गर्दै उक्त कदमका लागि प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीलाई बधाई दिएकी थिइन् । उनले भनेकी थिइन्, ‘प्रधानमन्त्रीलाई धेरै धेरै धन्यवाद । म मेरो जीवनमा यो दिन हेर्न आतुर थिएँ ।’ 

 

विदेशमन्त्रीका रूपमा स्वर्गीय स्वराजले सफलताका साथ जिम्मेवारी निर्वाह गरेकी थिइन् । उनको वाकपटुता र स्पष्ट भाषण कलाले भारतीय राजनीतिमा भाजपाको प्रसिद्धिमा थप ख्याति मिलेको थियो ।

 

यसैबीच, भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले पूर्वसंघीय मन्त्रीको निधनप्रति दुःख व्यक्त गर्दै भारतीय राजनीतिमा एउटा गौरवपूर्ण अध्यायको अन्त्य भएको बताएका छन् । प्रधानमन्त्रीले ट्वीटरमार्फत लेखेको शोक सन्देशमा भनिएको छ, ‘भारतीय राजनीतिमा एउटा गौरवपूर्ण अध्यायको अन्त्य भएको छ । भारतले उहाँको सार्वजनिक सेवा र खासगरी गरिब भारतीय जनताको जीवनलाई सही मार्ग दिनका लागि गरेको अद्भूत समर्पणका लागि भारतले उहाँलाई सधैँ सम्झिरहनेछ । उहाँ करौडौँ जनताका लागि प्रेरणाको श्रोतसमेत हुनुहुन्थ्यो ।’

 

यस्तै, नेपालका प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले भारतका वरिष्ठ राजनीतिक नेता तथा पूर्वविदेशमन्त्री सुष्मा स्वराजको निधनले आफू स्तब्ध भएको बताएका छन् । उनले मंगलबार बिहान ट्विट गर्दै भारत सरकार, जनता र परिवारका सदस्यलाई हार्दिक समवेदना र गहिरो सहानुभूति प्रकट गरेका छन् । सुष्माले आफूलाई भाइको सम्बोधन गर्ने गरेको स्मरण गर्दै दिदीको शोकले मर्माहत भएको जनाएका छन् । 

 

यस्तै, परराष्ट्रमन्त्री प्रदीप ज्ञवालीले पनि ट्विटमार्फत प्रतिबद्धता, दृष्टिकोण र आध्यात्मिकता भएको नेताको निधनप्रति भारत सरकार, जनता र परिवारका सदस्यप्रति गहिरो समवेदना प्रकट गरेका छन् । 

 

सुष्मा स्वराजको नेपाली साइँनो 

 

उनलाई नेपालीले पनि विभिन्न हिसाबले स्मरण गर्ने गरेका छन् । सन् २०१५ अर्थात् विसं २०७२ वैशाख १२ र वैशाख २९ गते नेपालमा आएको भूकम्पका समयमा भारतको विदेशमन्त्रीको हिसाबले उद्धारका लागि उनले तत्कालै पहल गरेकी थिइन् । 

उनले सोही समयमा अन्य देशका नेपालमा रहेका नागरिकलाई पनि उद्धार गरेर सहयोग गर्न आग्रह गरेकी थिइन् । 

 

सुष्मासँग नेपालका प्रधानमन्त्रीको निकट सम्बन्ध रहेको थियो । उनले प्रधानमन्त्रीलाई भाइको साइँनो लगाएकी थिइन् । सुष्माको पनि मृगौला प्रत्यारोपण भएको र प्रधानमन्त्री ओलीको पनि प्रत्यारोपण भएका कारण उनीहरुबीच सो विषयमा भेटघाटका समयमा दुःखसुखका वार्तालाभ हुने गरेको थियो । 

 

प्रधानमन्त्री ओली दोस्रोपटक प्रधानमन्त्री हुनुभन्दा करिब दुईसाताअघि सुष्मा दुईदिने नेपाल भ्रमणमा आएकी थिइन् । विपक्षी नेताकै हैसियतमा ओलीले उनलाई नेपाल भ्रमणको निम्तो दिएका थिए । सोही क्रममा २०१८ को फेब्रुअरी पहिलो साता सुष्मा दुईदिने नेपाल भ्रमणमा पनि आएकी थिइन् ।

 

उनी राजनीतिमा आउनुअघि भारतको सर्वोच्च अदालतकी वकिल थिइन् । भारतीय जनता पार्टीकी नेतृ स्वराज पछिल्लो समय २६ मे २०१४ बाट ३० मे २०१९ सम्म विदेशमन्त्री भएकी थिइन् । उनी भारतमा विदेशमन्त्री हुने इन्दिरा गान्धीपछि दोस्रो महिला हुन् । उनी सातपटकसम्म संसद् सदस्यका रुपमा निर्वाचित भएकी थिइन् ।

 

तीनपटक विधानसभाको सांसद् पनि भएकी थिइन् । उनी सन् १९७७ मा हरियाणा राज्यमा २५ वर्षमै सबैभन्दा कम उमेरको मन्त्री भएकी थिइन् ।  उनले दिल्लीको पाँचौ मुख्यमन्त्रीका रुपमा पनि १३ अक्टोबर १९९८ देखि ३ डिसेम्बर १९९८ सम्म काम गरेकी थिइन् ।  सन् २०१४ को आम निर्वाचनमा उनी मध्यप्रदेशको विदिशा क्षेत्रबाट निर्वाचित भएकी थिइन् । उनीसँगको मतअन्तर झण्डै चार लाख थियो ।

 

स्वराजलाई भारतको सबैभन्दा बढी मन पराइएकी राजनीतिज्ञको रुपमा अमेरिकी दैनिक वाल स्ट्रीट जर्नलले एक पटक घोषणा गरेको थियो । स्वराजको पार्थिव शरीरलाई बुधबार १२ बजेदेखि अन्तिम दर्शनका लागि ३ बजेसम्म पार्टी कार्यालयमा राखिने र लोधी रोडस्थित क्रेमेटोरियममा राष्ट्रिय सम्मानका साथ अन्तिम संस्कार गरिने कार्यक्रम छ । अलबिदा सुष्मा स्वराज । (एजेन्सीहरुको सहयोगमा)