शेयरमा लगानी गर्ने भन्ने बित्तिकै नेपाली समुदाय पैसा डुब्ला भनेर डराउने गरेका छन् । अमेरिकामा बसेका नेपाली समुदाय पनि यस्तै ठान्छन् । केही बचत भएको पैसा सेयरमा लगानी गर्नुसन भन्यो भने यसलाई पैसा गुम्ने ठाउँ ठान्ने अधिकांश नेपाली छन् ।
जबकि दीर्घकालका लागि लगानी गर्ने हो भने अमेरिकाको सेयर बजारमा गुमाउने भन्दा कमाउने सम्भावना बढी छ । छोटो समयका लागि र कम्पनीको वित्तीय अवस्था नहेरि लगानी गर्दा भने लगानीकर्ताले गुमाउनुपर्ने हुन्छ ।
अमेरिकाको अर्थतन्त्र बलियो भएको तथ्यांक बाहिर आऊदा बजारमा कम्पनीको सेयर मूल्य घट्ने गरेको छ । अर्थतन्त्रमा सुधार भएको र रोजगारी बढेको तथ्यांक सार्वजनिक हुदा सेयरको मूल्य बढ्ने गरेको छ। कुनै ठुलै राजनीतिक उथलपुथल हुने घटना बाहेक अमेरिकी सेयर बजार अर्थतन्त्र र कम्पनीको अवस्थामा केन्द्रित छ ।
शेयरमा लगानी गर्नु भनेको कम्पनीको मालिक हुनु हो । थोरै लगानी भए सानो सेयर होल्डर र धेरै लगानी गर्ने ठुलो हुने हो । यसरी लगानी गर्ने शेयर होल्डरलाई कम्पनीले कमाएको पैसा लाभांशका रूपमा दिने गर्छ । अमेरिकामा कम्पनीले तीन–तीन महिनामा यस्तो लाभांश सेयरका लगानीकर्तालाई दिने गर्छन् । दीर्घकालमा बजारमा सेयरको मूल्य बढेर हुने फाइदा अलग्गै छ । यसैले सेयरमा लगानी गर्दा दीर्घकालमा फाइदा नै हुने पक्का छ ।
सेयर बजारमा कम्पनी हेरेर लगानी गर्ने हो । कमाई र राम्रो ब्राण्ड भएको कम्पनीको शेयरमा लगानी गर्दा गुमाउने भन्दा कमाउने सम्भावना बढी हुन्छ । अझ अमेरिकाको शेयर बजारमा लगानी गर्दा जुनसुकै कम्पनीको शेयर किन्ने हो भने गुमाउने सम्भावना पनि अधिक हुन्छ । कम्पनी छनोट गरेर लगानी गर्ने हो भने अमेरिकी शेयर बजारमा कमाउने सम्भावना पनि उत्तिकै छ ।
नोभेम्बरमा नयाँ राष्ट्रपति चुनिएपछि अमेरिकी सेयर बजार बढेको बढ्यै छ । करका दर घटाउने घोषणा नयाँ राष्ट्रपतिले गरेपछि सेयर बजार बढेको हो । अमेरिकी केन्द्रीय बैङ्क फेडले व्याजदर बढाएपछि बैंक तथा वित्तीय संस्थाको सेयर मूल्य अकासिएको छ । अहिले पनि यिनै कारणले अमेरिकाको शेयर बजार बढ्को बढ्यै छ ।
नेपालमा कम्पनीले कमाएको रकम लाभांशका रूपमा एक वर्षमा बाड्ने गरेका छन् । अमेरिकामा भने कम्पनीले तीन महिनामा नै लगानीकर्ताको ब्रोकर एकाउन्ट मार्फत लाभांश जम्मा गरिदिन्छन् । यसबाट लगानीकर्ताले तीन महिनामा लगानीको प्रतिफल पाएको महसुस गर्छन् ।
अमेरिकी शेयर बजारमा लगानीका लागि धेरै पैसा चाहिन्छ भन्ने धेरैको धारणा छ । एक हजार अमेरिकी डलर भन्दा कम रकमबाट लगानी सुरु गरे पनि हुन्छ । लगानीका लागि स्टक ब्रोकरकोमा गएर एकाउन्ट खोल्ने मात्रै हो । एकाउन्ट खोल्ने काम अनलाइनबाट गरे पनि हुन्छ ।
अनलाइनबाट झन्झट लाग्छ भने नजिकको स्टक ब्रोकरकोमा गएर एकाउन्ट खोल्न सकिन्छ । यस्तो एकाउन्ट खोल्न सोसियल सेक्युरिटी नम्बर, परिचयपत्र (ड्राइभिङ लाईसेन्स, ग्रीनकार्ड, नागरिकता) भए पुग्छ ।
स्टक ब्रोकर एकाउन्ट खोल्ने केही मिनेट लाग्छ । केही मिनेटमा बैंकबाट ब्रोकर एकाउन्टमा पैसा तान्न सकिन्छ। तत्काल नै सेयर खरिद र विक्री गर्न सकिन्छ । खरिद गर्दा कम्तीमा सात र विक्री गर्दा पनि यतिनै रकम स्टक ब्रोकरलाई शुल्क बुझाउनुपर्छ । सुरुमा कुनै लगानीकर्ताले रिफर गरेर ब्रोकर एकाउन्ट खोलेमा केही खरिद विक्री निःशुल्क पनि हुनसक्छ । एकै दिनमा धेरै पटक सेयर किनवेच गर्नका लागि भने न्यूनतम २५ हजार अमेरिकी डलर लगानी गर्नुपर्छ । यस्ता लगानीकर्तालाई डे ट्रेडर्स भनिन्छ । दिनदिनै धेरै पटक किनवेच नगर्नेका लागि भने जति लगानी गरे पनि हुन्छ ।
न्यून जोखिम चाहनेले सरकारी वण्ड किने हुन्छ । यसमा रिटर्न निश्चित जस्तै हुन्छ । सेयरको बारेमा केही पनि जानकारी छैन भने म्युचुअल फण्डको इकाई किनेहुन्छ । यस्ता फण्डले सेयर बजार लगायतमा लगानी गर्छन् र नाफा लगानीकर्तालाई दिन्छन् । कम्पनीको साधारण सेयरमा लगानीगर्दा सरकारी वण्ड र म्युचुअल फण्डमा भन्दा बढी जोखिम हुन्छ । तर दीर्घकालीन रूपमा सेयरमा लगानी गर्ने हो भने कमाउने सम्भावना नै अधिक हुन्छ ।
यसले अमेरिकी सेयर बजारमा लगानी गर्नु भविष्यका लागि उत्तम हुन्छ । बैंकमा जति पैसा राखे पनि एक प्रतिशत ब्याज पाउने अवस्था पनि छैन अमेरिकामा । बैंकमा बचत गर्दा आउने ब्याज एकदमै न्यून छ । यसैले केही बचतलाई सेयरमा लगानी गर्दै जाने हो भने भविष्यमा भविष्यमा धेरै ठुलो पूजी बन्ने सम्भावना सेयर बजारले दिन्छ ।
व्यापार व्यवसाय सुरु गर्नका लागि थोरै पुँजीले पुग्दैन । तर थोरै पुँजी भए पनि सेयरमा लगानी गर्दै जान सकिन्छ । लगानीकर्ताका लागि सबैभन्दा सकारात्मक पक्ष भनेकाय यही हो । अहिलेको थोरै पुँजी भविष्यमा धेरै ठुलो रकम बनाउने सम्भावना सेयर बजारले नै दिने हो ।
सेयरमा लगानीका लागि स्टक ब्रोकरमा लगानीकर्तालाई आवश्यक सल्लाह र सुझाव दिने लगानीकर्ता पनि हुन्छन् । उनीहरूलाई भेटेर र फोनबाट समेत आवश्यक सल्लाह लिएर लगानी गर्न सकिन्छ ।
यसैले थोरै पुँजीबाट भए पनि अमेरिकी सेयरमा लगानी गर्न थालौं । अहिलेको सानो लगानी केही वर्षमा नै ठुलो हुनेछ ।
(सापकोटा अमेरिकी सेयर बजारका लगानीकर्ता हुन् ।)
प्रतिक्रिया