‘भाई विकास, तपाईले हिमालय खबर मार्फत समुदायलाई केही दिनुपर्छ । म मेरो व्यबसाय अनि त्यसको मुनाफाबाट केही गर्छु । हेर्नुस मान्छेको दुई दिनको चोला कतिखेर के हुन्छ र के ठेगान ? बाँचुन्जेल केही गरेर मरेपछि पनि १०/२० जनाले सम्झिरहने वातावरण मिलाउनुपर्छ हामीले ।’ झण्डै चार महिनाअघिमात्र एउटा कार्यक्रममा सरोज दाईले मसँग भन्नुभएको यो वाक्य मेरो कानमा अहिलेपनि गुन्जिरहेको छ ।
नेपाली समाज भनेपछि जसरी भएपनि समय निकाल्ने, मन खोलेर तन मन अनि धनले सहयोग गर्ने सरोज दाई आज हामीबीच हुनुहुन्न । उहाँप्रति श्रद्धाञ्जली दिनका लागि यी शव्दहरु लेखिरहँदा पनि मेरो अन्तरमनले विश्वास मान्न सकेको छैन– सरोज दाई हामीलाई छाडेर जानुभएकै हो त ?
भनाई छ, जो मान्छे यो धर्तीमा सबैको प्यारो छ । त्यही मान्छे भगवानको निम्ति पनि प्यारो हुन्छ रे । शायद सरोज दाईको सन्दर्भमा पनि यही भयो कि । भगवानको निम्ति प्यारो भएकै कारण सारा नेपाली समाज यो सत्यलाई स्विकार गर्नैपर्ने भयो–अब उहाँ हामी माझ रहनुभएन । अर्थात उहाँका योगदानमात्र हामीले उहाँलाई सम्झिरहने आधारहरु रहे ।
अवस्था कस्तो रह्यो भने जुन दिन नेपाली विद्यार्थी भाई रुसेल श्रेष्ठको दुर्घटनामा निधन भएको खबर नेपाली समुदायले पायो । अनि सहयोग संकलन गर्नुपर्यो भनेर नेपाली समुदाय जाग्यो । त्यही समयमा सरोज दाईको अभाव नेपाली समुदायलाई खड्कियो । ‘ल मेरो तर्फबाट यति डलर । रकमको चिन्ता नगरौं, हाम्रो समुदाय भनेकै सबैलाई मर्दा र पर्दाको निम्ति हो,’ भन्दै सहयोग दिनका लागि हौस्याउनुहुने सरोज दाईको अभाव त्यतिखेरै भयो ।
दुई दशक अघि, जतिबेला अमेरिकामा नेपालीको संख्या अहिलेको जस्तो लाखमा होइन केही हजारमा सिमित थियो । त्यस्तो बेलामा आएर जुनदिनसम्म उहाको शरिरले विश्राम लिएन त्यसदिनसम्म उहा निरन्तर नेपाली समाज, नेपाली दाजुभाई भन्दै लागि रहनुभयो।
संखुवासभाको चैनपुरमा सन् १९६४ अगष्ट २३ मा जन्मनुभएका सरोज दाई सन् १९९६ मा अमेरिका छिर्नुभयो । परिवारका कान्छो भाईका रुपमा जन्मनुभएका जोशीका अाठ दाजुभाइ र तीन दिदीबहिनीमध्य दुइ दाजु र तीनैजना दिदीबहिनीहरू अमेरिकामै छन् ।
जतिखेर नेपाली समाज टेक्सस (NST) को कार्यालयको लागि भनेर घर भाडामा लिइएको थियो । बेलाबखतमा कार्यक्रमहरु गरेर रकम जुटाइन्थ्यो । त्यस्तो बेलामा आफ्नै घर आवश्यक रहेकोमा उहाँले निकै जोड दिनुभयो । अनि घर किन्ने बेलामा उहाँलाई समाजका पदाधिकारीहरुले भने–‘दाईको भागमा यति रकम परेको छ है ।’ उहाँले ‘त्यतिमात्र मलाई’ भन्दै हाँसीहाँसी सहयोग गर्नु हुन्थो । त्यसयता पनि उहाँले जसलाई पनि आपत् विपद् पर्दा फोन गरेर हुन्छ या भेट्न जानेलाई खाली हात कहिल्यै पठाउनुहुन्थेन ।
नेपाली आध्यात्मिक तथा सांस्कृतिक केन्द्र (नेपाली मन्दिर) को स्थापनामा सकृय उहाँ त्यसको ‘बोर्ड अफ ट्रस्टी’ समेत हुनुहुन्थ्यो ।
ड्यालसमा धेरै नेपालीले डलर कमाएका छन् । अर्थात चल्तीको भाषामा भन्नुपर्दा–‘धेरैले डलर छाप्छन् ।’ तर डलर छाप्नेमध्य धेरै नेपालीलाई आफ्नै समुदायले पनि चिन्दैन । तिनका काम जसरी हुन्छ डलर सोहोर्नु हो । समाज, संस्कृतिको वाल मतलव राख्दैनन् । नेपाली समाजलाई सहयोग गर्नुपर्छ भनेर भेला, बिबाह ब्रतवन्ध, पास्नीमा समेत देखिँदैनन् केही नेपाली । वल्लोघर, पल्लोघरले पनि तिनलाई जान्दैन । तर केही नेपालीहरु यस्ता छन्, जस्ले अर्थोपार्जन पनि गरेका छन् । अर्थोपार्जन भन्दा ज्यादा नाम कमाएका छन् । तिनै नाम कमाउनेमध्यका एक हुनुहुन्थ्यो सरोज दाई ।
केही महिना अघिमात्र भारतले मातृभूमिमाथि नाकाबन्दी लगाउँदा सरोज दाई रिसले उफ्रिनुभयो । ‘यो बेलामा हामीले हाम्रोतर्फबाट यहाँ पनि विरोधका केही कार्यक्रम अघि सार्नुपर्यो । उता नेपालमा हाम्रा दाजुभाईहरु औषधिमुलो नपाएर मर्नुपर्ने अवस्था आइसक्यो । हामीले यताबाट पनि आफ्नो कर्तव्य निभाउनुपर्छ,’ उहाँ भन्दैहुुनुहुन्थ्यो ।
नेपालमा बस्ने केहीलाई लाग्ला–‘संसारकै सबैभन्दा शक्तिशाली र विकसित देशमा बसेर नेपालीहरुले धेरै ढोँग गर्छन ।’ तर होइन, आमालाई छाडेपछि थाहा हुन्छ आमाको मायाँ कति लाग्छ छोराछोरीलाई भनेर । सरोज दाईको भौतिक शरिर अमेरिकामा रहेपनि उहाँ हरदम नेपाल र नेपाली भन्दै सकृय हुनुहुन्थ्यो । भुकम्प पछि राहत संकलनमा उहाँले देखाउनुभएको सकृयताको तुलनानै हुनसक्दैन ।
सबैलाई बाटो देखाउने, सुझाव दिने, सहयोग गर्ने उहाँ जस्तो मनकारी ज्यादै कम छन् अमेरिकामा । ज्यादा राजनीति थोरै समाजसेवा, थोरै काम धेरै हल्ला, थोरै काम ज्यादा भाषण गर्ने संस्कारभन्दा उहाँ अलग हुनुहुन्थ्यो । भाउजु सबिना अनि दुई छोराछोरी सबिन र सरिना सहित हामी सबैलाई छाडेर दाई जानुभयो कहिल्यै नआउनेगरि ।
‘ल भाई केही गर्नुपर्छ है । केही आवश्यक पर्यो भने यो दाई जहिलेपनि हाजिर छ,’ दाईले भन्नुभएको यो स्वर अहिलेपनि मेरा कानमा गुन्जिरहेको छ । दाईको अभाव सधैं खड्किरहनेछ नेपाली समाजलाई । अलबिदा सरोज दाई । तपाईको आत्माले शान्ति पाओस् । यो पनि पद्नु होला
प्रतिक्रिया