अमेरिकाको केन्द्रीय बैंक फेडरल रिजर्भ (Federal Reserve) ले आगामी डिसेम्बर महिनामा ब्याजदर घटाउने तयारी गरिरहेको छ। विश्वव्यापी रूपमा गरिएको एक सर्वेक्षण अनुसार करिब ८० प्रतिशत अर्थशास्त्रीहरूले फेडले आफ्नो हालको ५.३३ प्रतिशत ब्याजदरमा ०.२५ प्रतिशत (२५ बेसिस प्वाइन्ट) कटौती गर्ने सम्भावना रहेको बताएका छन्। हाल अमेरिकी अर्थतन्त्रमा वृद्धि सुस्त देखिँदै गएको, रोजगारी दर कमजोर हुँदै गएको र उपभोक्ता खर्च घट्दो क्रममा रहेकाले ब्याजदर घटाउने दबाब बढेको बताइन्छ।

फेडले गत वर्षदेखि लगातार ब्याजदर उच्च राख्दै आएको थियो ताकि बढ्दो महँगाई नियन्त्रणमा राख्न सकियोस्। तर, पछिल्ला केही महिनामा महँगाई दर बिस्तारै घट्न थालेपछि अब ब्याजदर घटाउने समय आएको विश्लेषकहरूको भनाइ छ। यद्यपि, फेडका केही सदस्यहरू यस निर्णयका पक्षमा छैनन्। उनीहरूको भनाइमा, अझै पनि महँगाई फेडको लक्ष्यभन्दा माथि रहेको छ र ब्याजदर घटाउँदा पुनः महँगाई बढ्ने जोखिम रहन्छ।

फेडका अधिकारी राफायल बस्टिकले हालै एक वक्तव्यमा भने, “महँगाई अहिले पनि अपेक्षाकृत उच्च छ, त्यसैले तत्काल ब्याजदर घटाउनु उचित कदम नहुन सक्छ।” उनका अनुसार, अमेरिकाको श्रम बजारमा देखिएको कमजोरी र बेरोजगारी दरमा हल्का वृद्धि भए पनि मूल्य स्थायित्व कायम राख्नु दीर्घकालीन प्राथमिकता हो।

यदि डिसेम्बरमा ब्याजदर घटाउने निर्णय गरियो भने, त्यसको असर अमेरिकी नागरिक तथा प्रवासी समुदायमा प्रत्यक्ष रूपले देखिनेछ। ब्याजदर घट्दा होम लोन, कार लोन, क्रेडिट कार्ड कर्जा लगायतमा तिर्नुपर्ने ब्याज रकम कम हुनेछ, जसले उपभोक्ता खर्चमा वृद्धि ल्याउन सक्छ। साथै, ब्याजदर घट्दा व्यवसायिक लगानीमा उत्साह बढ्ने र रोजगारी सृजना हुने अपेक्षा गरिएको छ।

यस परिवर्तनले अमेरिकी बजारमा मात्र होइन, विश्व अर्थतन्त्रमा पनि तरंग ल्याउनेछ। नेपालबाट अमेरिकामा रोजगारी वा अध्ययनका लागि रहेका नेपाली प्रवासीहरूका लागि यो सकारात्मक खबर हो। ब्याजदर घट्दा उनीहरूले लिएको ऋणमा राहत पाउनेछन् भने, नयाँ घर वा व्यवसाय सुरु गर्न चाहनेहरूका लागि पनि यो समय अनुकूल हुन सक्छ। त्यस्तै, नेपालबाट अमेरिकामा पठाइने रेमिट्यान्समा समेत विनिमय दरको कारण केही उतारचढाव आउन सक्ने अनुमान गरिएको छ।

अर्थविश्लेषकहरूका अनुसार, ब्याजदर घटाउँदा बजारमा लगानी प्रवाह बढ्ने र उपभोक्ताको खर्च गर्ने क्षमता सुधार हुने अपेक्षा गरिन्छ। तर, महँगाई पुनः बढ्ने जोखिमलाई ध्यानमा राख्दै फेडले सावधानीपूर्वक कदम चाल्नुपर्ने आवश्यकता छ। सन्तुलित मौद्रिक नीतिले मात्र अमेरिकी अर्थतन्त्रलाई दीर्घकालीन रूपमा स्थिर राख्न सक्छ।

नेपालका अर्थविद्हरूको मतमा, अमेरिकाको फेड नीतिले विश्व बजारमा प्रत्यक्ष प्रभाव पार्ने भएकाले नेपाली अर्थतन्त्रमा पनि यसको असर देखिन्छ। अमेरिकी ब्याजदर घट्दा लगानीकर्ताहरूको जोखिम लिने इच्छा बढ्छ, जसले विदेशी लगानी र रेमिट्यान्स प्रवाहमा सकारात्मक प्रभाव पार्न सक्छ।

फेडरल रिजर्भको आगामी निर्णयले अमेरिकाको आर्थिक दिशा निर्धारण गर्नेछ। यदि ब्याजदर घटाइयो भने, यसले बजारमा आशा र स्थायित्वको सन्देश दिनेछ। नेपाली प्रवासीहरूका लागि पनि यो खबरले आर्थिक राहत र नयाँ अवसरका ढोका खोल्ने अपेक्षा गरिएको छ।