वासिङ्टन । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको व्यापारमा नयाँ विश्व व्यवस्थाको सपनाले बिहीबार महत्त्वपूर्ण परीक्षाको सामना गर्नुपरेको छ । बिहीबारसम्म क्यानडा र मेक्सिकोजस्ता प्रमुख व्यापारिक साझेदारसहित दर्जनौँ अर्थतन्त्रले मध्यरातको समयसीमाअगावै अमेरिकी कर सम्झौता सुरक्षित गर्न सकेका छैनन् ।

वासिङ्टनस्थित पुनरावेदन अदालतले आपतकालीन आर्थिक शक्ति प्रयोग गरी आयातमा व्यापक कर लगाउने ट्रम्पको रणनीतिको वैधानिकताबारे विचारविमर्श पछि द्विपक्षीय सम्झौतामा प्रहार गर्ने अन्तिम प्रयास भएको हो ।

७९ वर्षीय रिपब्लीकन ट्रम्पले आफ्नै लगानीको सामाजिक सञ्जाल ट्रुथ सोसल नेटवर्कमा लेलेका छन्, “करले अमेरिकालाई फेरि ‘महान् र धनी’ बनाइरहेको छ ।”

उनले अर्को एक छुट्टै पोस्टमा भनेका छन्, “यदि विश्वको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्रले आफ्नो सुरक्षाको साधनको रूपमा विदेशी मुलुकका सामानमा कर लगाउन सकेन भने उसले बाँच्ने वा सफलता पाउने कुनै सम्भावना छैन।”

ट्रम्पले यस वर्ष नयाँ कर लगाएपछि भन्सार राजस्वमा व्यापक वृद्धि भएको बताएका छन् भने अर्थशास्त्रीहरूले करले मुद्रास्फीतिलाई बढावा दिन सक्ने चेतावनी दिएका छन्। शुल्क वृद्धिले मूल्य वृद्धिमा प्रभाव पार्न थालिसकेको छ तर वृद्धि अहिलेका लागि सीमित छ।

यसैबीच फेडरल सर्किटका लागि अमेरिकी पुनरावेदन अदालतले विभिन्न अर्थतन्त्रलाई लक्षित गरी ट्रम्पले लगाएको प्रतिशोधात्मक करविरुद्ध लगाइएका मुद्दाहरूमा बिहीबार बहस गरिरहेको छ ।

तल्लो अदालतको फैसलाले अधिकांश कर्तव्यहरू लागू हुनबाट रोकेको थियो, जसले ट्रम्प प्रशासनको चुनौतीलाई उत्प्रेरित गरेको थियो र कर्तव्यहरू हालका लागि कायम राख्न अनुमति दिइएको थियो ।

सम्झौता वा विकल्प

शुक्रबारको समयसीमा नजिकिँदै गर्दा दर्जनौँ अर्थतन्त्रले उच्च कर दरको सामना गर्नुपर्नेछ । ट्रम्पले धेरै देशहरूलाई दण्डित गर्न वा समर्थन गर्न नयाँ उपायहरूको घोषणा जारी राखेका छन् ।

हालसम्म वासिङ्टनले बेलायत, भियतनाम, जापान, इन्डोनेसिया, फिलिपिन्स, दक्षिण कोरिया र युरोपेली सङ्घसँग सम्झौताको घोषणा गरिसकेको छ।

दक्षिण कोरियाले अन्तिम समयमा १५ प्रतिशतको कर वृद्धिका लागि सम्झौता गरेको थियो यो ट्रम्पले दक्षिण कोरियाली सामानमा वृद्धि गर्ने भनी चेतावनी दिएको २५ प्रतिशत करभन्दा निकै कम हो ।

यद्यपि, राष्ट्रपति ट्रम्पले ब्राजिलका उत्पादनमा ५० प्रतिशत कर लगाउने घोषणा गरेका छन् भने अमेरिकी सहयोगी (गठबन्धन)लाई दक्षिणपन्थी पूर्व राष्ट्रपति जायर बोल्सोनारोमाथि लगाइएको ‘कू’ को अभियोगमा मुद्दा फिर्ता लिन दबाब दिने प्रयास गरेका छन् ।

उनले भारतीय आयातमा २५ प्रतिशत कर लगाउने घोषणा गर्दै प्यालेस्टिनी राज्यलाई मान्यता दिने योजना बनाएमा क्यानडाले व्यापारप्रतिकूलको सामना गर्नुपर्ने चेतावनी पनि दिएका छन् ।

अहिलेसम्म भएका सम्झौताको विवरण पनि अझै अस्पष्ट छ । इयूले एक सम्झौतामा पुगे पनि आफ्नो वाइन उद्योगको लागि सम्झौतामा पुनःविचारका लागि दबाब दिइरहेको छ।

संयुक्त राज्य अमेरिका र यसको प्रमुख प्रतिद्वन्द्वी चीनबीचको अझै पनि नसुल्झिएको व्यापार सङ्घर्षले सम्पूर्ण विश्व अर्थतन्त्रलाई प्रभावित पारेको छ, महाशक्तिराष्ट्रहरूले पहिले एक अर्कामा तीन अङ्कको कर लगाएपछि युद्धविराम कायम गर्न वार्ता गरिरहेका छन्।

क्यानडालाई खतरा कायमै

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले आफ्ना उत्पादनमा कर वृद्धि गर्ने चेतावनी दिएपछि वासिङ्टनले छिमेकी मुलुक क्यानडा र मेक्सिकोसँग सम्झौता गर्न बाँकी नै छ ।

क्यानडाका प्रधानमन्त्री मार्क कार्नीले सेप्टेम्बरमा संयुक्त राष्ट्रसङ्घको महासभामा प्यालेस्टाइनलाई मान्यता दिने घोषणा गरेपछि अमेरिकासँग क्यानडाको व्यापारिक सम्बन्ध नयाँ जोखिममा परेको थियो ।

राष्ट्रपति ट्रम्पले सामाजिक सञ्जालमा क्यानडालाई चेतावनी दिँदै भनेका छन्, “यसले हामीलाई उनीहरूसँग व्यापार सम्झौता गर्न निकै कठिन बनाउनेछ ।” कार्नीले बुधबार अगस्ट १ सम्ममा अमेरिकासँगको व्यापार वार्ताको निष्कर्षमा पुग्न नसकिने बताएका थिए ।

वाणिज्य मन्त्री हावर्ड लुटनिकले यसअघि फक्स न्यूजलाई दिएको अन्तर्वार्तामा वासिङ्टनले कम्बोडिया र थाइल्याण्डसँग पनि व्यापार सम्झौता गरेको तर विस्तृत विवरण नदिएको बताएका थिए ।

ट्रम्पले अनुचित व्यापार अभ्यासको हवाला दिँदै लगभग सबै साझेदारका सामानमा न्यूनतम १० प्रतिशत कर लगाउने प्याकेजमा अप्रिलमा अमेरिकी कर वृद्धिको घोषणा गरेका थिए ।

यो दर दर्जनौँ देशहरूका लागि फरक–फरक स्तरमा बढ्ने निश्चित रहेका समय वासिङ्टनले सम्झौताको तयारीका लागि भन्दै दुई पटकसम्म यसको कार्यान्वयन स्थगित गरेको थियो । अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले तामाका उत्पादनमा ५० प्रतिशत कर लगाउने निर्णय यसअघि नै गरिसकेका छन् । एएफपी