पेरिस । संयुक्त राज्य अमेरिकाले आफ्नो वैदेशिक सहयोगमा गरेको व्यापक कटौतीका कारण सन् २०३० सम्ममा विश्वका अति कमजोर र जोखिममा परेका समुदायहरूमा एक करोड ४० लाखभन्दा बढी व्यक्तिको मृत्यु हुन सक्ने अनुमान गरिएको छ । एक तिहाइभन्दा बढी मृतकहरू पाँच वर्षमुनिका बालबालिका हुने सम्भावना रहेको अध्ययनले देखाएको छ ।

यो अध्ययन स्वास्थ्य क्षेत्रको एक प्रतिष्ठित अन्तर्राष्ट्रिय पत्रिकामा प्रकाशित गरिएको हो, जुन हाल स्पेनको सेविल्ला सहरमा सम्पन्न अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग सम्मेलनको सन्दर्भमा सार्वजनिक गरिएको हो । सो सम्मेलनमा विश्वभरका नेताहरू तथा विज्ञहरू सहभागी भएका थिए ।

उक्त अध्ययनमा विगतमा गरिएको सहयोगको प्रभाव मूल्याङ्कन गर्दै विकासशील मुलुकहरूमा अमेरिकाको वैदेशिक सहयोगबाट सन् २००१ देखि २०२१ सम्ममा करिब नौ करोड १८ लाख व्यक्तिको ज्यान बचाइएको उल्लेख गरिएको छ । यो संख्या दोस्रो विश्वयुद्धमा मृत्यु भएका मानिसहरूको तुलनामा पनि बढी रहेको छ ।

सन् २०२५ मा राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प पुनः सत्तामा फर्किएपछि अमेरिकी सरकारद्वारा वैदेशिक सहायता कार्यक्रमको करिब ८३ प्रतिशत बजेट कटौती गरिएको थियो । यो नीतिले दीर्घकालीन रूपमा स्वास्थ्य सेवामा नकारात्मक प्रभाव पार्ने सम्भावनाबारे विज्ञहरूले गम्भीर चिन्ता व्यक्त गरेका छन् ।

सबैभन्दा बढी असर बालबालिकामा

सहयोग कटौतीको प्रत्यक्ष असरस्वरूप, विशेष गरी पाँच वर्षमुनिका बालबालिका सबैभन्दा बढी प्रभावित हुने प्रक्षेपण गरिएको छ । अध्ययन अनुसार, आगामी पाँच वर्षभित्र ४५ लाखभन्दा बढी बालबालिकाको मृत्यु हुने जोखिम छ, जुन वार्षिक हिसाबमा करिब सात लाख बाल मृत्यु बराबर हो ।

विज्ञहरूका अनुसार अमेरिकाबाट प्राप्त सहयोगले एचआईभी/एड्स, मलेरिया तथा अन्य उपेक्षित रोगहरू विरुद्धको उपचार तथा रोकथाममा महत्वपूर्ण योगदान पुर्‍याएको थियो । ती क्षेत्रमा सहयोग पाएका देशहरूमा मृत्युदर ६५ प्रतिशतसम्म घटेको देखिएको छ ।

रोगको जोखिम बढ्ने संकेत

संयुक्त राष्ट्रसंघको एचआईभी कार्यक्रम (युएनएड्स) प्रमुख विनी ब्यान्यीमाले सहयोग कटौतीका कारण चार वर्षभित्र ६६ लाख नयाँ एचआईभी संक्रमण र ४२ लाख मृत्यु हुनसक्ने जानकारी दिए, जसमा तीन लाख बालबालिका पनि समावेश हुनेछन् ।

अन्य दातृ राष्ट्रहरूबाट पनि कटौती

अमेरिकी सहयोग कटौतीपछि, फ्रान्स, जर्मनी, बेलायत लगायतका अन्य प्रमुख दातृ राष्ट्रहरूले पनि आफ्नो सहायता बजेट घटाउने घोषणा गरेका छन् । यसले हालको संकटलाई अझ गहिरो बनाउने विज्ञहरूको धारणा रहेको छ ।

समाधान खोज्ने प्रयास

स्पेनको सेविल्ला सहरमा हालै सम्पन्न अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग सम्मेलनमा दर्जनौँ मुलुकका प्रतिनिधिहरूले सहभागिता जनाएका थिए । यद्यपि, संयुक्त राज्य अमेरिका भने सो सम्मेलनमा सहभागी भएन। सम्मेलनमा साझा प्रतिबद्धता दोहोर्‍याइएको घोषणापत्र जारी गरिएको भए तापनि, त्यसले कानुनी बाध्यता भने राख्दैन ।

नागरिक तहबाट पनि सकारात्मक योगदान सम्भव

यस अध्ययनले सामान्य नागरिकको सानो सहयोगबाट पनि ठूलो परिणाम हासिल गर्न सकिने देखाएको छ । एकजना अनुसन्धानकर्ताका अनुसार, अमेरिकी नागरिकहरूले दैनिक करिब १७ पैसा बराबर सहयोग गरिरहेका थिए, जुन वार्षिक रूपमा करिब ६४ अमेरिकी डलर हुन आउँछ ।

यस्तो सानो रकमले करोडौँ मानिसको जीवन जोगाउन सक्ने सम्भावना रहेको भन्दै, यदि नागरिकलाई यसको प्रभावबारे जानकारी गराइयो भने उनीहरू सहयोग जारी राख्न इच्छुक हुने सम्भावना उच्च रहेको उनले उल्लेख गरे। एएफपी